تزیین شب یلدا

تزیین شب یلدا + به راحتی و با کمی آموزش بهترین سفره را برای شب یلدا بچینید همگی در سایت مگسن.امیدواریم این مطلب مورد توجه شما عزیزان قرار گیرد.

شب یلدا یکی از مهم‌ترین جشن‌های ایرانیان است. این شب تاریخی طولانی دارد و قدمتش به سال‌ها پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد. زمانی که پیشه مردم کشاورزی بود و خورشید و روشنایی آن، نماد روزی‌رسانی. ما ایرانی‌ها و برخی از کشورهای همسایه یلدا را به عنوان طولانی‌ترین شب سال در کنار هم شب‌نشینی داریم و جشن می‌گیریم.

قبل از هر چیز بد نیست بدانید که شب یلدا فقط یک دقیقه طولانی‌تر از شب‌های پیش است. وقتی فلسفه شب یلدا را کندوکاو می‌کنید، با واژه سریانی این عبارت که به معنای زایش است، مواجه می‌شوید. باستان‌شناسان معتقدند که قدمت شب یلدا به بیش از ۷۰۰۰ سال پیش می‌رسد. از سال ۵۰۲ پیش از میلاد در زمان داریوش یکم، این مراسم و بزرگداشت آن به تقویم رسمی ایرانی‌ها اضافه شده است. زیرا مردم روزگاران قدیم اغلب کشاورز بودند و بنیان زندگی آن‌ها بر این اساس شکل گرفته بود. این افراد کارها و فعالیت‌های خودشان را با گردش خورشید و تغییر فصول، بلندی و کوتاهی روزها و شب‌ها و همچنین حرکت ستارگان تنظیم می‌کردند. در نتیجه پدیده‌های خورشیدی مانند بزرگ‌ترین یا بلندترین شب یا روز و اعتدال بهاری و پاییزی واژه‌های نام آشنایی برای این روزها بود. در طی زمان، اعتقاد به نور و روشنایی خورشید و نماد نیکی آن در بین مردم ایران باستان شکل گرفت و تاریکی نماد اهریمنی شد. نمادی که بشارت‌دهنده پیروزی نور بر تاریکی یا اهورامزدا بر اهریمن بود.

یلدا به معنای زایش و نو شدن طبیعت است. در گذشته ابوریحان بیرونی از عبارت«میلاد اکبر» برای این شب به‌یادماندنی استفاده می‌کرده که به معنای میلاد یا تولد خورشید بود. خور، خرم روز و شب چله از دیگر نام‌هایی است که برای این شب طولانی در نظر گرفته شده است؛ زیرا ایرانی‌ها چهل روز اول زمستان را «چله بزرگ» و بیست روز بعد از آن را «چله کوچک» می‌نامند؛ گویا در گذشته، کشاورزان برای تقسیم‌بندی روزهای زمستانی یا تابستانی و زمان مناسب برای کاشت و برداشت محصولات خود از آن استفاده می‌کرده‌اند.

آداب و رسوم شب یلدا در ایران با کشورهای دیگر متفاوت است؛ زیرا ساکنین هر کشوری با توجه به فرهنگ و پیشینه‌ای که دارند، جشن‌ها و مراسم‌های خودشان را برگزار می‌کنند. در شب یلدا ایرانیان معمولاً غذاهای خاصی مانند سبزی پلو و ماهی را آماده می‌کنند. همچنین آجیل یلدا (نوعی آجیل از ترکیب چهارمغز پسته، بادام، گردو و فندق است) در کنار دیگر تنقلات به همراه هندوانه و انار دانه شده در سفره رنگین یلدا سرو می‌شود.

تحقیق در مورد آداب و رسوم شب یلدا شما را به اعمال این شب طولانی و خاص می‌رساند. اعمالی که نه تنها در هر کشوری با کشور دیگر متفاوت است، بلکه در شهرهای مختلف ایران نیز سبک و سیاق خاص خودش را دارد و مردم فارس، کردستان و… به روش خودشان به استقبال زمستان می‌روند. با وجود این تنوع، همچنان اقوام ایرانی فلسفه شب یلدا را حفظ کرده‌اند و آیین‌های دیرینه‌ای که برای این شب در نظر گرفته شده را به طور کامل انجام می‌دهند.

چلّه زمستان از اول دی (در تقویم کنونی ایران) آغاز می شود و تا دهمین روزِ بهمن ماه ادامه دارد. به این ایام چلّه بزرگ می گویند. س از آن، چلّه کوچک شروع و تا اول اسفند ادامه دارد. شدت سرما در چلّه کوچک کمتر است و آسیب کمتری هم می‌رساند. چهار روز پایان چلّه بزرگ، و چهار روز آغاز چلّه کوچک را، چهار چهار می‌گویند که نهایت شدت سرما در این مدت اتفاق می‌افتد.

ایرانیان در زمان‌های قدیم، یک نوع تقویم کلی نگر هم داشتند. این تقویم بیشتر در کار‌های کشاورزی و دامپروری کاربرد داشت. آن‌ها دو موقع از سال را به نام چلّه می‌شناختند. چلّه تابستان که از تیر شروع می‌شد و چلّه زمستان که از دی‌ماه. چلّه‌ها هر کدام به دو دوره تقسیم می‌شدند؛ چلّه بزرگ و چلّه کوچک. چهل روز ابتدایی را چلّه بزرگ و بیست روزِ بعد را چلّه کوچک می‌نامیدند. شب چلّه در حقیقت همان شب یلدا است. چون از فردای این شب، چلّه بزرگ زمستان آغاز می‌شود به آن شب چلّه می‌گویند.

در ادبیات و اشعار فارسی ایرانی یلدا به معنای تولد آمده است و ابوریحان بیرونی این شب را تولد خورشید نامیده است. اما چله نیز نام دیگری است که بر این شب گذاشته شده است چرا که از اول زمستان تا دهم بهمن را چله بزرگ و اوج سرما می دانند.

در این شب خاص، شاهنامه و دیوان حافظ نیز در گوشه سفره یلدا قرار می‌گیرد. سپس تا پاسی از شب حاضرین در مهمانی شاهنامه‌خوانی می‌کنند و فال حافظ می‌گیرند، یا با تنقلات و خوراکی‌های مخصوص یلدا از خودشان پذیرایی می‌کنند. در نهایت، مردم ایران زمین و سایر کشورهای جهان به استقبال اولین برف‌های زمستانی می‌روند و از تماشای زمینی که سفیدپوش شده و درختانی که برف به آن‌ها جلوه متفاوتی بخشیده است، لذت می‌برند.

آجیل یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین خوراکی‌های ایرانی‌ها برای پذیرایی در مراسم‌های رسمی مانند یلدا، چهارشنبه‌سوری و یلدا شناخته می‌شود. آجیلی که برای شب یلدا در نظر گرفته می‌شود، یک آجیل شیرین خاص است که از مغز پسته، بادام، گردو، فندق و توت و انجیر خشک تشکیل شده. گاهی مواقع برگ زردآلو و کشمش نیز در ترکیبات آجیل یلدایی دیده می‌شود، تا طعم خوراکی‌های این شب را به یاد ماندنی‌تر کند. برنج یا گندم بو داده شده، شاهدانه، نخود برشته، تخمه هندوانه و برخی از خوراکی‌های خاص مانند باسلوق نیز در شهرهای مختلف ایران به عنوان آجیل یلدایی سرور می‌شوند. بنابراین علاوه بر آجیل‌های اصلی که مغزیجات هستند، گاهی مواقع می‌توانید با خوراکی‌های دیگری که برای این شب تدارک دیده شده و در ظرف آجیل‌های خوشمزه خودنمایی می‌کنند نیز از خودتان در طولانی‌ترین شب سال پذیرایی کنید.

انار که به عنوان یک میوه بهشتی از دیرباز در ایران و جهان شناخته می‌شود، اصلی‌ترین میوه‌ای است که رد پای آن را در سفره یلدا می‌توانید پیدا کنید. دانه‌های منظم این میوه نماد برکت و باروری هستند و رنگ قرمز آن، نوید بخش روزهای روشن و شادی است. میوه دیگری که معمولاً در شب یلدا سرور می‌شود هندوانه است. این میوه که از فصل تابستان آمده، گرما و حرارت را با خودش به شب یلدا می‌آورد، تا روشنایی خورشید و برکت را مهمان سفره‌های یلدایی کند. علاوه‌براین دو میوه که از قدیم در سفرهای یلدای ایرانی‌ها دیده می‌شود، نام میوه‌های فصل مانند پرتقال، سیب، لبو، خرمالو و حتی کدو تنبل طعم‌دار شده با دارچین و عسل نیز در بین میوه‌های شب یلدا دیده می‌شود. با وجود تنوع میوه‌های شب یلدا شاهد پربارتر شدن این شب و ماندگارتر شدن خاطرات آن در ذهن مهمان‌های یلدایی خواهید بود.

مگر می‌شود پای یک دورهمی سنتی و دیرینه در زمستان در میان باشد و حرفی از شیرینی‌های خوشمزه مخصوص یلدا زده نشود. هر نوع شیرینی که موردپسند خانواده‌تان باشد ماند رولت‌های خامه‌ای تا شیرینی‌های آجیلی و کیک‌های ژله‌ای یا ساده را می‌توانید برای مهمانی یلدا آماده کنید. در هر شهر و کشوری مردم برای شروع زمستان و جشن گرفتن یلدا یا کریسمس سعی می‌کنند از شیرینی‌ها و خوراکی‌هایی که در آن شهر مرسوم است، برای پذیرایی استفاده کنند.

چیدمان سفره شب یلدا دست کمی از سفره هفت‌سین ندارد. هر آنچه برای این شب به‌یادماندنی طولانی آماده کرده‌اید را باید در ظرف‌های مخصوص سرو کرده و بر سر سفره یلدایی‌تان قرار دهید. آجیل‌ها و شیرینی‌ها معمولاً در یک سمت سفره یلدا قرار می‌گیرند و میوه‌ها و آش‌ها و غذاهای یلدا در طرف دیگر. در میانه سفره نیز شاهد هندوانه‌های برش خورده و انارهای دانه‌دانه شده خواهید بود. حافظ و فردوسی نیز آثار ارزشمند خوشان یعنی دیوان حافظ و شاهنامه را در یک گوشه سفره یلدا قرار داده‌اند، تا این شب یک بزم مثال‌زدنی برای دوستداران شعر و ادب پارسی باشد و به بهترین نحو آیین شاهنامه‌خوانی و تفأل بر دیوان حافظ را به جا بیاورند.

غذاهایی که معمولاً در شب یلدا سرو می‌شود به اقلیم و آداب و رسوم مردم آن منطقه بستگی دارد؛ اما غذاهایی مانند انار پلو، سبزی‌پلو ماهی، رشته‌پلو ماهی، آش‌رشته، فسنجان، اناربیج و کوفته از جمله مواردی هستند که معمولاً در این شب سرو می‌شوند، تا زینت‌بخش سفره‌های مهمانی یلدا و گرامیداشت آیین گذشتگان و این زادروز با ارزش در بین ایرانی‌ها باشند.

هر شهری از ایران آداب و رسوم خاص خودش را برای مراسم‌های خاصی مانند یلدا دارد و اهالی این مناطق سعی می‌کنند، ضمن گرامیداشت اصول اصلی شب یلدا و اعمال آن، از فرهنگ و سنتی که از اجدادشان به یادگار مانده نیز محافظت کنند. این آداب و رسوم در طی سال‌ها به وجود آمده و زینت‌بخش سفره‌های یلدایی گوشه و کنار ایران شده است.

طبق رسم دیرینه کسانی که تازه‌عروس هستند یا در دوران عقد به سر می‌برند، مراسم یلدا را با تشریفات کامل برگزار می‌کنند. در این شب، انواع میوه‌های تزیین شده، آجیل‌های متنوع و کله قند و نقل و نبات که نماد شیرینی و شیرین کامی است، توسط خانواده داماد برای عروس برده می‌شود. همچنین معمولاً یک قواره پارچه شیک و زیبا، کیف و کفش زمستانی و طلا و هدایای نقدی از دیگر مواردی هستند که در شب یلدا برای عروس خانم‌ها در نظر گرفته می‌شوند. دیوان حافظ، شاهنامه و… نیز طبق رسم خانواده عروس و داماد و سلیقه‌ای که دارند برای شب یلدا به عنوان هدیه عروس یا داماد در نظر گرفته می‌شود.

برپایی «آتش» جزء جدایی‌ناپذیر مراسم‌های ایرانی به ویژه مراسم شب یلدا بوده که در زمستان برگزار می‌شد. گفته می‌شود در شب یلدا ایرانیان آتش‌های بزرگ برپا می‌داشتند.

مانند گذشته و با همان حال و هوا برگزار شود، بهتر است کرسی کوچکی را آماده کنید ( اگر فضا و یا وقت کافی برای به‌ پا کردن کرسی ندارید، می‌توانید روی میز کوچکی، سفره دلخواه‏تان را بچینید ) و پارچه‌ ترمه و یا هر نوع پارچه‌ گل‌دوزی شده به سبک و سیاق قدیم را روی آن بگسترانید. می‌توانید آجیل مشگل‌ گشا، ازگیل، خرمالو، انار دانه‌شده، هندوانه و خربزه و دیگر خوراکی‌های مختص شب یلدا را در ظرف‌های سفالین رنگی، چینی‌های گل‌سرخی قدیمی و یا حتی ظرف‌های نقره‌ای قرار داده و روی میز مورد نظر بچینید.